Uchyłki jelita grubego (łac. diverticulosis coli), uważane za chorobę cywilizacyjną, należą do najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Częstość ich występowania zwiększa się z wiekiem aż do 50% po 60. roku życia. Chociaż często są bezobjawowe mogą przyczynić się do poważniejszych powikłań. Czym są uchyłki jelita grubego, jak je diagnozować i leczyć?
Czym są uchyłki jelita grubego?
Uchyłki mają postać cienkościennych wybrzuszeń o średnicy około 1 cm, uwypuklających się na zewnątrz jelita grubego. Chociaż mogą tworzyć się w dowolnym miejscu w wewnętrznej wyściółce jelita grubego, najczęściej znajdują się w jego lewej dolnej części- esicy. Liczba uchyłków waha się od kilku do nawet kilkudziesięciu.
Uchyłki jelita grubego- przyczyny
Uchyłkowatość zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, czyli związanych typowo z prowadzonym stylem życia w państwach wysoko rozwiniętych. Dowodem potwierdzającym to stwierdzenie jest fakt, iż w społeczeństwach krajów rozwijających się uchyłki w jelicie występują sporadycznie.
Uchyłki powstają u osób dorosłych po wielu latach spożywania diety ubogoresztkowej, pozbawionej wystarczającej ilości błonnika- typowej dla współczesnych zwyczajów żywieniowych. Pokarm tego rodzaju słabo wypełnia jelito, zwiększa w nim ciśnienie i powoduje pogrubienie ściany jelita.
Innymi przyczynami są choroby osłabiające tkankę łączną, będąca budulcem ściany jelit, a należą do nich choroby, takie jak zespół Marfana czy Ehlersa- Danlosa. Pewne znaczenie w rozwoju uchyłkowatości jelita grubego mogą mieć także uwarunkowania genetyczne.
Czynnikami predysponującymi do rozwoju uchyłkowatości jelita grubego są: wiek powyżej 50 lat, płeć męska, palenie papierosów, nadwaga, stosowanie diety o niskiej zawartości błonnika (wykluczającej owoce, warzywa, rośliny strączkowe, kasze), brak aktywności fizycznej, przewlekłe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), steroidów lub opioidów.
Uchyłki jelita grubego- objawy
Zwykle uchyłki nie powodują żadnych objawów i nie wymagają leczenia. Jednak uchyłki jelita grubego mogą prowadzić do rozwoju w nich stanu zapalnego. Sytuacja ta objawia się obrzękiem i infekcją w jednym lub kilku uchyłkach. Pacjent odczuwa ból, zazwyczaj w lewym dole biodrowym, który może zacząć się łagodnie i narastać przez kilka dni lub pojawić się nagle. Ponadto mogą wystąpić nudności, wzdęcia, dreszcze, zaburzenia wypróżniania i często podwyższona temperatura ciała. Zapalenie uchyłków jest poważnym i potencjalnie niebezpiecznym stanem!
Nawracające bóle, zwłaszcza w lewej połowie brzucha, połączone ze wzdęciem i zaparciem stolca, wymagają wizyty u lekarza, który pokieruje badaniami potwierdzającymi rozpoznanie choroby uchyłkowej okrężnicy.
Natomiast cięższe objawy- silne bóle brzucha, gorączka oraz zatrzymanie wypróżnień i gazów- wymagają na ogół pilnej konsultacji chirurgicznej.
Jak rozpoznaje się uchyłki jelita grubego?
Uchyłkowatość okrężnicy rozpoznaje się przypadkowo podczas kolonoskopii, planowo w tomografii komputerowej jamy brzusznej i miednicy mniejszej lub podczas wlewu kontrastowego doodbytniczego. Uchyłki można niekiedy uwidocznić także za pomocą ultrasonografii (USG) jamy brzusznej.
W przypadku podejrzenia zapalenia uchyłków kolonoskopia jest przeciwwskazana. Na zapalenie wskazywać mogą także wyniki prostych badań krwi- przyspieszone OB, zwiększenie stężenia CRP i zwiększenie liczby krwinek białych.
Sposoby leczenia uchyłków jelita grubego
Niepowikłaną chorobę uchyłkową leczy się za pomocą leków rozkurczowych i przeciwbólowych. Natomiast w zapaleniu uchyłków zaleca się dietę płynną lub ubogoresztkową oraz leki jak w niepowikłanej chorobie uchyłkowej. Niekiedy lekarz może zalecić antybiotykoterapię doustną.
W ciężkich lub powikłanych przypadkach zapalenia uchyłków konieczna jest hospitalizacja, dieta ścisła oraz antybiotykoterapia dożylna.
W sytuacji wystąpienia powikłań (np. ropnia śródbrzusznego) lub uciążliwych i ciężkich zapaleń uchyłków możliwa jest ingerencja chirurgiczna.
U chorych z uchyłkami jelita grubego konieczna jest okresowa kontrola i nadzór lekarski. Warunkiem powodzenia w leczeniu jest dieta bogatobłonnikowa, unikanie zaparć, przyjmowanie dużej ilości płynów. Ważne jest także utrzymanie regularnej aktywności fizycznej i prawidłowej masy ciała.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
