Przewlekły stres i życie w ciągłej presji to atrybuty naszych czasów. Z analiz wynika, że Polacy są wyjątkowo zestresowanym narodem- co piąty z nas przyznaje, że doświadcza stresu każdego dnia. Co gorsza, zdecydowana większość Polaków nie potrafi go skutecznie eliminować.
Jakie mogą być konsekwencje zdrowotne przewlekłego stresu?
Czym jest przewlekły stres?
Z definicji, stres jest to fizyczna reakcja na zagrożenie, które może być rzeczywista lub fikcyjna. W stresie organizm rozumie, że jest zagrożony i przygotowuje się do „walki lub ucieczki”. Pobudzona zostaje oś podwzgórze- przysadka- nadnercza oraz układ współczulny. W efekcie zwiększa się poziom glukozy we krwi i wydzielona zostaje adrenalina i noradrenalina. Dochodzi do uruchomienia kaskady zaburzeń organicznych, metabolicznych, fizjologicznych i neuropsychicznych. Choć zwykle stres kojarzy się negatywnie, może mieć też pozytywne skutki, np. może działać mobilizująco.
Problem pojawia się, gdy organizm jest nadmiernie i długotrwale stymulowany przez te substancje. Długotrwałe przeciążenie stresem pojawia się na skutek szybkiego trybu życia, wymagającej ciągłego zaangażowania pracy czy przebodźcowania informacjami. Nie bez znaczenia są też nieprzepracowane traumy z dzieciństwa lub nierozwiązane trudności życia dorosłego.
Przewlekły stres i jego konsekwencje
Stres o umiarkowanym nasileniu, nazywany eustresem, może motywować do działania i rozwoju. Jednak chroniczny stres, inaczej dystres, bywa przyczyną rozstroju psychicznego i fizycznego organizmu. Do jakich konsekwencji zdrowotnych może prowadzić przewlekły stres?
Zaburzenia hormonalne i ryzyko depresji
Chroniczny stres prowadzi do zwiększenia poziomu kortyzolu, czyli hormonu negatywnie wpływającego na samopoczucie. Jednocześnie następuje obniżenie poziomu dopaminy i serotoniny w organizmie. Dopamina jest neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za poczucie nagrody, motywację i przyjemność. Natomiast serotonina reguluje nastrój i uczucia, w tym poczucie szczęścia.
Kiedy jesteśmy poddawani chronicznemu stresowi, nasz organizm może przeciążać system nerwowy i prowadzić do obniżonego wydzielania dopaminy i serotoniny. Może to powodować niskie samopoczucie, utratę motywacji, depresję, lęki czy istotne problemy z koncentracją.
Przewlekły stres- wpływ na tarczycę
Zmiany hormonalne mogą mieć również wpływ na funkcjonowanie tarczycy. Podwyższenie poziomu kortyzolu powoduje przyspieszenie pracy gruczołu, co w konsekwencji może prowadzić do nadczynności. Ponadto, stres może mieć wpływ na zaostrzenie objawów autoimmunologicznych chorób tarczycy, takich jak choroba Hashimoto lub choroba Gravesa- Basedowa.
Problemy reumatyczne
Nadmierna ilość adrenaliny, wydzielana w stresie, ma wpływ na usztywnienie powięzi i ścięgien. Przyczynia się to do przeciążenia stawów, gdzie nadmierne pobudzenie mięśni może powodować silny ból.
Przewlekle spięte mięśnie i powięzi mogą wpływać też na rotację poszczególnych części ciała. Narażona osoba może odczuwać wówczas ból w kręgosłupie, biodrach, barkach i kolanach. Obecny dyskomfort wpływa na ciągłe zmiany pozycji ciała, co sprzyja wykształcaniu się wad postawy. Prowadzić to może w rezultacie do zmian zwyrodnieniowych.
Stres- możliwa przyczyna migreny
Najczęstszym objawem nasilonego stresu są różnego rodzaju bóle głowy. Istnieje kilka mechanizmów, w jakich stres może przyczyniać się do bólu głowy.
-Stres może powodować napięcie mięśniowe, szczególnie w okolicy szyi, ramion i karku. To napięcie może przenosić się na obszar głowy, powodując ból napięciowy.
-W przypadku migreny, stres może spowodować skurcz naczyń krwionośnych w mózgu, co prowadzi wystąpienia objawów migrenowych.
-Stres może wpływać na poziom neuroprzekaźników, takich jak serotonina, który jest związany z regulacją naczyniową i odczuwaniem bólu.
Zawał mięśnia sercowego oraz udar mózgu
Silny i długotrwały stres może aktywować układ krzepnięcia krwi, co zwiększa ryzyko powstawania skrzepów. Może to w skrajnych przypadkach doprowadzić do zatrzymania przepływu krwi. Skrzepy krwi mogą blokować drogi krwionośne w mózgu (prowadząc do udaru) lub w naczyniach wieńcowych (prowadząc do zawału serca).
Warto też wspomnieć, iż w okresie stresu ludzie często sięgają po niezdrowe strategie radzenia sobie, takie jak papierosy, alkohol, niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej. Te czynniki zwiększają ryzyko chorób sercowo- naczyniowych.
Fobie społeczne i zaburzenia psychiatryczne
Przewlekły stres ma silny związek z fobiami społecznymi, które są przyczyną alienacji. Udowodniono również, że ma on istotny wpływ na wyzwalanie pierwszego epizodu schizofrenii. Osoby z problemami psychicznymi najczęściej nie radzą sobie tak dobrze ze stresem, jak większość społeczeństwa.
Problemy z układem pokarmowym
Powszechnie kojarzymy, że przewlekły stres ma związek z występowaniem wrzodów żołądka i dwunastnicy. Owrzodzenia te tworzą się w wyniku uszkodzenia błony śluzowej oraz zmniejszonej ilości ochronnego śluzu. Stres może pobudzać układ nerwowy, który z kolei zwiększa produkcję kwasu żołądkowego. Wysoki poziom kwasu żołądkowego może uszkadzać błonę śluzową żołądka i dwunastnicy, sprzyjając powstawaniu wrzodów.
Inną chorobą układu pokarmowego związaną ze stresem jest zespół jelita drażliwego, który objawia się bólami brzucha, wzdęciami i zaburzeniami wypróżniania.
Przyrost masy ciała i cukrzyca
Przewlekły stres powoduje, że poziom kortyzolu we krwi utrzymuje się stale na niekorzystnie wysokim poziomie. W takich warunkach organizm nie jest w stanie sprawnie przetwarzać składników odżywczych w energię, powodując tycie. Co więcej, nadmiar kortyzolu zaburza przetwarzanie cukru we krwi, prowadząc do wzrostu poziomu glukozy, a to podstawa mechanizmu rozwoju cukrzycy.
Jak leczyć przewlekły stres?
W walce z przewlekłym stresem ważne jest indywidualne podejście, dostosowane do predyspozycji oraz rodzaju i nasilenia stresu u danej osoby. Niemniej istnieją pewne techniki i sposoby pozwalające na lepsze radzenie sobie ze stresem, takie jak: regularna aktywność fizyczna, unikanie używek, techniki relaksacyjne i oddechowe; zadbanie o higienę snu; unikanie tłumienia emocji; rozmawianie o swoich emocjach z zaufanymi osobami.
W przypadku niektórych osób powyższe sposoby mogą okazać się niewystarczające. Wówczas najlepszym rozwiązaniem jest wizyta u specjalisty, który pomoże uporać się z obecnymi problemami emocjonalnymi.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
