Przewlekła męczliwość mięśni nasilająca się w godzinach wieczornych i ustępująca po odpoczynku, podwójne widzenie, opadanie powiek…Czym jest i kogo dotyka miastenia?
Nużliwość mięśni, czyli miastenia- czym jest?
Jest to choroba, w której dochodzi do zaburzeń w przekazywaniu impulsów z zakończeń nerwów ruchowych do mięśni. W efekcie czego pojawia się nadmierna męczliwość mięśni. Miastenia jest chorobą autoimmunologiczną, czyli związaną z niepoprawnym działaniem układu odpornościowego, który wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom. Na chwilę obecną nie wiadomo dlaczego organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała działające przeciw jego własnym receptorom acetylocholinowym. Główną rolę w wytwarzaniu ich odgrywa grasica- gruczoł znajdujący się w śródpiersiu, będący częścią układu odpornościowego. U zdrowych osób dorosłych narząd zanika. U około 60% chorych na miastenię jest ona jednak obecna (mówimy wtedy o grasicy przetrwałej), a u 15% chorych występuje nowotwór grasicy zwany grasiczakiem.
Kogo dotyka miastenia?
Miastenia należy do grupy chorób rzadkich. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, iż dotyczy ona 2 na 10 000 osób. W Polsce prawdopodobnie choruje około 3000 osób. Schorzenie może rozwinąć się u pacjenta, w praktycznie każdym wieku. Najczęściej obserwowane są jednak dwa szczyty zachorowań- w drugiej i trzeciej dekadzie życia oraz od szóstej do ósmej dekady. W pierwszej grupie przeważają kobiety, a w drugiej- mężczyźni.
Istnieje również dziecięca odmiana miastenii. W populacjach zachodnich jest rzadka, ale w krajach azjatyckich występuje powszechnie. Innym problemem jest tzw. miastenia noworodków, która pojawia się u nawet 15% dzieci urodzonych przez chore matki i mija po kilku tygodniach.
Nużliwość mięśni- jakie daje objawy?
Swoistym objawem miastenii jest tak zwana męczliwość albo nużliwość mięśni. Rozumie się przez to nadmiernie szybkie męczenie się mięśni prowadzące do ich osłabienia, które ustępuje po odpoczynku. Zwykle osłabienie siły mięśniowej narasta stopniowo w miarę wykonywania danej czynności. Dla miastenii typowa jest zmienność dobowa objawów – są one bardziej nasilone wieczorem niż rano.
W przebiegu miastenii zajęte mogą być różne grupy mięśni. Z reguły najczęściej i najwcześniej są to mięśnie okołooczne- poruszające gałkami ocznymi i mięśnie powiek. Powoduje to opadanie powiek lub podwójne widzenie. Zajęcie mięśni twarzy lub gardła skutkuje niewyraźną mową, trudnościami z gryzieniem, żuciem i połykaniem pokarmów. W sytuacji zajęcia przez proces chorobowy mięśni rąk i nóg- występują trudności z dłuższym utrzymaniem rąk w górze, a w konsekwencji na przykład z czesaniem włosów, wchodzeniem po schodach, uprawianiem sportów.
Najbardziej niebezpieczną sytuacją jest osłabienie mięśni oddechowych- może prowadzić to do niewydolności oddechowej.
Jak rozpoznaje się miastenię?
Najważniejszy dla ustalenia rozpoznania jest obraz kliniczny, czyli objawy podawane przez chorego oraz stwierdzane przez lekarza w trakcie badania. Badanie chorego z miastenią obejmuje obserwację chorego, ocenę jego siły mięśniowej oraz ocenę męczliwości mięśni podczas wysiłku. Następnie lekarz zleci badania dodatkowe, które są pomocne w potwierdzeniu miastenii. Należą do nich EMG (elektromiografia) oraz badanie na obecność przeciwciał przeciw receptorom acetylocholiny w krwi chorego. Ponadto u wszystkich chorych wykonuje się badania obrazowe klatki piersiowej aby ocenić obecność przetrwałej grasicy lub grasiczaka.
Metody leczenia nużliwości mięśni
W leczeniu miastenii stosuje się doustne leki, tzw. inhibitory acetylocholinoesterazy. U około połowy chorych leki te prowadzą do opanowania objawów choroby do takiego stopnia, że pacjent może prowadzić normalny tryb życia. Jeżeli jednak leczenie nie daje oczekiwanych efektów- lekarz wprowadza dodatkowo leki immunosupresyjne, które zmniejszają aktywność układu odpornościowego. U chorych, którzy mają przetrwałą grasicę, a objawy nie ustępują pod wpływem leczenia farmakologicznego, przeprowadza się operację usunięcia grasicy (tymektomię). U ponad połowy chorych objawy choroby ustępują do 5 lat po takim zabiegu.
Miastenia- musi być pod kontrolą!
Istnieją dwie sytuacje kliniczne, kiedy źle kontrolowana miastenia może prowadzić do niebezpiecznych dla pacjenta zdarzeń.
Przełom miasteniczny
Jest to to nagłe pogorszenie się stanu chorego objawiające się przede wszystkim groźną dla życia niewydolnością oddechową z powodu osłabienia mięśni oddechowych. Wystąpić mogą także objawy wegetatywne (pocenie, tachykardia, ślinotok, poszerzenie źrenic).
Do przełomu miastenicznego może dojść na skutek czynników zaostrzających chorobę, takich jak: infekcji, okresu okołoporodowego, stresu, nadmiernego wysiłku fizycznego, przebywania w wysokiej temperaturze. Przełom miasteniczny może wystąpić również w sytuacji źle kontrolowanej miastenii- przyjmowaniu zbyt małych dawek leków lub całkowite zaniechanej farmakoterapii.
Przełom cholinergiczny
Drugą szczególnie niebezpieczną sytuacją w przebiegu miastenii jest przełom cholinergiczny. Stan ten jest wynikiem przedawkowania leków antycholinergicznych. Charakteryzuje się zaostrzeniem nużliwości mięśni i zaburzeniami oddychania. Ponadto obecna jest też biegunka, nudności, bóle brzucha, obfite poty, niepokój lub senność, czasami też utrata przytomności. W tym przypadku źrenice są wąskie.
Podsumowanie
Miastenia jest rzadką i poważną chorobą autoimmunologiczną. Jeżeli zauważyłeś u siebie nadmierną męczliwość mięśni, opadanie powieki lub podwójne widzenie- warto skonsultować to z lekarzem. Odpowiednio leczona, kontrolowana i szybko zdiagnozowana miastenia pozwala prowadzić normalny, aktywny tryb życia!
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
