Dziurawiec zwyczajny (nazywany też jako “dzwonki Panny Marii” czy “ziele świętojańskie”) jest szeroko stosowany w medycynie naturalnej. Znalazł rolę we wspomaganiu leczenia schorzeń wątroby, zaburzeniach trawienia, stanach wyczerpania umysłowego czy też w początkach depresji. Należy jednak pamiętać, że ziele dziurawca może wchodzić w liczne interakcje farmakologiczne, jeżeli jest stosowany z innymi lekami. Interakcje lekowe wynikają z różnych mechanizmów działania leków i przebiegają w różnym stopniu nasilenia, niektóre z nich ciężko jest przewidzieć.
Z czego słynie dziurawiec zwyczajny?
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) występuje w Europie, Azji Zachodniej oraz Afryce Północnej. W Polsce jest bardzo pospolity- można go znaleźć na łąkach, w lasach czy przy drogach. Jest jedną z najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w fitoterapii. W lecznictwie stosuje się ziela dziurawca, które zawiera m.in. związki diantronowe (hyperycynę i jej pochodne), pochodne floroglucyny (hyperforynę), glikozydy flawonoidowe (np. hiperozyd), garbniki, kwasy fenolowe i ksantony.
Dziurawiec zwyczajny wykazuje wielokierunkowe działanie farmakologiczne. Wyciągi alkoholowe i olejowe są bogate w takie związki, jak hiperycyna, pochodne floroglucyny i ksantonu, które są inhibitorami monoaminooksydazy. Mogą więc działać uspokajająco, przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie.
Z kolei wyciągi wodne zawierające substancje hydrofilowe, takie jak flawonoidy i związki fenolowe, wykazują działanie spazmolityczne oraz ściągające i są najczęściej wykorzystywane w schorzeniach przewodu pokarmowego.
Wyciągi z dziurawca są też stosowane zewnętrznie na rany i do płukania gardła ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i dezynfekcyjne.
Dziurawiec zwyczajny a leki
Wzrastająca popularność preparatów pochodzenia roślinnego oraz rosnący trend samoleczenia się pacjentów może prowadzić do zwiększenia ryzyka występowania interakcji pomiędzy lekami przepisywanymi przez lekarza a lekami lub preparatami pochodzenia roślinnego. Zarówno lekarze, jak i pacjenci powinni brać to pod uwagę, gdyż równoczesne przyjmowanie takich preparatów może wpływać na bezpieczeństwo i efektywność podjętej farmakoterapii. Przy jakich lekach należy zachować szczególną ostrożność, przyjmując preparaty z dziurawcem zwyczajnym?
Dziurawiec zwyczajny a leki przeciwdepresyjne
Ziele dziurawca hamuje wychwyt zwrotny serotoniny, co może skutkować wystąpieniem zespołu serotoninowego u osób stosujących jednocześnie leki o podobnym mechanizmie działania, np. leki przeciwdepresyjne będące inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (fluoksetyna, sertralina), tramadol, buspiron czy eletriptan.
Dziurawiec a leki przeciwnowotworowe i przeciwwirusowe
Ponadto surowiec zwiększa aktywność glikoproteiny P, co osłabia działanie, m.in. niektórych leków przeciwnowotworowych czy leków przeciwwirusowych stosowanych u pacjentów z HIV.
Dziurawiec zwyczajny a osłabienie działania innych leków
Dziurawiec zwyczajny jest również induktorem enzymów cytochromu P- 450 (m.in. izoenzymu CYP3A4) co może powodować osłabienie działania innych leków metabolizowanych przez te enzymy (np. antykoncepcji hormonalnej, leków przeciwzakrzepowych, teofiliny, digoksyny, cyklosporyny). Działanie indukujące enzymy może utrzymywać się nawet do 2 tygodni po zakończeniu terapii dziurawcem.
Dziurawiec zwyczajny latem
Hiperycyna zawarta w zielu dziurawca zwyczajnego zwiększa zdolność absorpcji promieni nadfioletowych przez skórę. Właściwość ta może sprzyjać powstawaniu oparzeń słonecznych. Podczas stosowania surowca, zaleca się unikanie promieniowania słonecznego oraz używanie odpowiednio wysokich filtrów SPF.
Dziurawiec zwyczajny a leki- podsumowanie
Powszechny dostęp do preparatów dostępnych bez recepty oraz suplementów diety zawierających składniki pochodzenia roślinnego stwarza ryzyko wystąpienia interakcji pomiędzy składnikami czynnymi tych preparatów a lekami ordynowanymi przez lekarza. Często preparaty ziołowe postrzegane są przez pacjentów jako nieszkodliwe. Należy jednak pamiętać, że rośliny lecznicze zawierają aktywne związki chemiczne, których efekt terapeutyczny nie zawsze pojawia się natychmiast, a przy dłuższym stosowaniu mogą wywoływać niepożądane reakcje. Dlatego też warto w razie wątpliwości skonsultować przyjmowane preparaty, również te na bazie naturalnych składników, z lekarzem.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
