W Polsce na osteoporozę choruje ok. 2,1 mln osób! Choroba ta rozwija się podstępnie, przez dłuższy czas nie dając żadnych objawów. Dlatego rozpoznawana jest najczęściej dopiero przy złamaniu. Osteoporoza należy jednak do grupy chorób, którym “lepiej zapobiegać, niż leczyć”.
Czym jest osteoporoza?
Osteoporoza to układowa choroba szkieletu, charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem złamań kości w następstwie zmniejszenia ich odporności mechanicznej. Odporność ta uwarunkowana jest gęstością mineralną i jakością tkanki kostnej. W przypadku osteoporozy struktura kości staje się podobna do gąbki. Gęstość mineralna kości zmniejsza się, a ich jakość ulega degradacji.
Kto jest najbardziej narażony na osteoporozę?
Istnieje wiele przyczyn utraty masy kostnej. Czynnikiem, który z reguły odgrywa najważniejszą rolę, jest wiek. Z czasem dochodzi do naturalnego spadku gęstości kości poprzez wypłukiwanie wapnia oraz spadek poziomu kolagenu.
Czynnikiem ryzyka jest również płeć. W okresie przekwitania kobiety spada poziom estrogenu, którego obecność stymuluje produkcję komórek kostnych.
Do innych czynników sprzyjających osteoporozie należą: predyspozycje genetyczne, choroby metaboliczne, niedobór wapnia oraz witaminy D3, niska masa ciała. Niekorzystnie działa też niezdrowy styl życia oraz przyjmowanie niektórych leków (szczególnie glikokortykosteroidów).
Czy można uniknąć osteoporozy?
Tkanka kostna ulega przez całe życie ciągłym procesom demineralizacji i mineralizacji. W okresie wzrostu mineralizacja przeważa nad procesem odwrotnym, a w młodości procesy te wzajemnie się równoważą. Jednak w trzeciej dekadzie życia demineralizacja zaczyna stopniowo przeważać. Im lepszy zatem „stan wyjściowy” kości, tym są one mocniejsze na starość. Ponadto, istnieje kilka czynników wspierających zachowanie zdrowych kości w życiu dorosłym.
Ruch to zdrowie!
Regularne ćwiczenia zapobiegają zanikowi masy kostnej oraz sprzyjają zachowaniu siły mięśni. Usprawniają też koordynację ruchowo- mięśniową, co istotnie zmniejsza ryzyko upadków i złamań.
Ćwiczenia pod okiem specjalisty
Istotnym elementem profilaktyki osteoporozy i zwiększenia aktywności ruchowej seniorów może być instruktaż ćwiczeń wykonywanych pod opieką fizjoterapeuty, a zalecanych do regularnego, samodzielnego wykonywania w domu.
Ważnym elementem fizjoterapii w osteoporozie jest nauka bezpiecznego wykonywania czynności codziennych w oparciu o nowe, bezpieczne wzorce ruchowe.
Profilaktyka osteoporozy a dieta
Prawidłowo zbilansowana dieta ma wpływ na wytrzymałość mechaniczną kości i stan układu nerwowo-mięśniowego, co zasadniczo zmniejsza ryzyko upadków i złamań.
Wapń
Zaleca się dzienne spożycie wapnia w ilości co najmniej 1200mg/dobę. Głównym źródłem wapnia powinny być produkty mleczne i jego przetwory, a także produkty roślinne (warzywa kapustne, nasiona roślin strączkowych, jarmuż, suszone morele).
Witamina D
Jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego. Jej niedobór zwiększa ryzyko złamań kości poprzez osłabienie ich wytrzymałości i osłabienie siły mięśni.
Najwięcej witaminy D pochodzi z syntezy w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Jednak polski klimat sprzyja niedoborom tego składnika. Suplementację preparatów witaminy D, podobnie jak wapnia, należy skonsultować z lekarzem, celem indywidualnego doboru dawki. Ważnym dodatkowym źródłem witaminy D są ryby.
Fosfor
Fosfor to drugi obok wapnia składnik kości. Występuje powszechnie w żywności, a jego niedobory zdarzają się rzadko. Jego źródłem jest: mięso, ryby, produkty zbożowe i mleczne.
Białko
Jest niezbędne dla prawidłowego tworzenia tkanki kostnej. Ponadto zmniejsza utratę masy kostnej, obniża ryzyko złamań biodra o 65%, a po złamaniu korzystnie wpływa na zmniejszenie czasu niesprawności.
Magnez
Pierwiastek ten bierze udział w procesie tworzenia białek w organizmie, wpływa na prawidłowa pracę mięśni, bierze udział w utrzymaniu prawidłowej równowagi mineralnej kości. Bogatym źródłem magnezu są produkty zbożowe z pełnego przemiału, nasiona roślin strączkowych, warzywa zielone, orzechy, kakao.
Odpowiednia masa ciała
Nadwaga obciąża kości i stawy oraz zwiększa ryzyko upadku. Natomiast niedowaga prowadzi do zmniejszenia masy kostnej a tym samym zwiększenia ryzyka zachorowania na osteoporozę.
Profilaktyka osteoporozy a używki
Zarówno picie alkoholu, jak i palenie papierosów powodują znaczne zmniejszenie masy kostnej. Zauważono również, że leczenie osteoporozy u palaczy jest trudniejsze niż u osób niepalących.
Unikanie upadków
Złamania kości są głównie efektem upadków. Ważne jest, aby usunąć z mieszkania przedmioty, mogące doprowadzić do poślizgnięcia się czy zahaczenia. Istotne jest odpowiednie oświetlenie mieszkania, tak aby osoba starsza mogła zauważyć ewentualne przeszkody. Zwiększone ryzyko upadków spowodowane jest również osłabieniem wzroku i zaburzeniami równowagi. Dlatego zaleca się unikanie długodziałających leków nasennych i kontrolę glikemii.
Profilaktyka osteoporozy- badaj się!
W profilaktyce osteoporozy bardzo ważne jest szybkie podjęcie leczenia. Jeśli uważasz, że należysz do grupy ryzyka osteoporozy lub widzisz u siebie jakiekolwiek objawy choroby- niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Podejmie on stosowne działania diagnostyczne i terapeutyczne.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
