Atopowe zapalenie skóry określane jest jako choroba psychosomatyczna, czyli taka, w której przebiegu kondycja psychiczna odgrywa niezwykle ważną rolę. Obserwacje dotyczące wywoływania zaostrzeń atopowego zapalenia skóry (AZS) przez czynniki wewnętrzne (zakażenia bakteryjne) oraz zewnętrzne (psychologiczne) potwierdzają, że stres upośledza czynność bariery skórnej i sprzyja niekorzystnym zmianom immunologicznym.
Czym jest AZS?
AZS jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, związaną z nadwrażliwością skóry na środowiskowe czynniki wywołujące. AZS charakteryzuje się wypryskowymi, słabo odgraniczonymi, rumieniowymi plamami, najczęściej umiejscowionych w okolicach zgięciowych stawów i na twarzy. Zmianom często towarzyszy uciążliwy świąd i wtórne infekcje skóry. Typowo AZS występuje w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa, jednak młodzież i dorośli również zmagają się z tym schorzeniem.
Przyczyna atopowego zapalenia skóry jest słabo poznana. Uważa się, że choroba jest wynikiem złożonych interakcji predyspozycji genetycznych, środowiska, zmienionych czynności układu immunologicznego i wpływów psychologicznych.
Jak skóra reaguje na stres?
Badania potwierdzają, że skóra jest organem, będącym bezpośrednim odbiorcą stresu oraz celem reakcji na stres. Jej główną funkcją, jako największego narządu ciała, jest utrzymywanie homeostazy pomiędzy wnętrzem organizmu a środowiskiem. W związku z tym stanowi barierę ochronną. Jako odbiorca stresu posiada swoiste receptory, odpowiedzialne za przesyłanie sygnałów zewnętrznych do rdzenia kręgowego, a następnie do mózgu. Mózg reaguje na nie, co z kolei wpływa na reakcje stresowe na powierzchni skóry.
Wśród pierwszych objawów można wymienić: świąd, pieczenie, nadwrażliwość i przesuszenie. Następują zaburzenia w krążeniu krwi, upośledzone zostaje oddychanie komórkowe, komórki nie otrzymują składników odżywczych niesionych z krwią oraz nie pozbywają się produktów przemiany materii.
Kortyzol a stan skóry
Kortyzol, czyli główny hormon stresu, hamuje syntezę kolagenu i innych białek, stanowiących podstawowy materiał budulcowy skóry. Hormon ten wykazuje działanie przeciwzapalne, co osłabia działanie układu odpornościowego i w efekcie wiąże się ze zwiększeniem podatności skóry na zakażenia.
Stres a stan płaszcza lipidowego skóry
Pod wpływem stresu funkcja ochronna płaszcza wodno-lipidowego słabnie. Prowadzi to do obniżenia jędrności, ścieńczenia oraz zwiększonej podatności skóry na stany zapalne i urazy mechaniczne. Staje się ona ziemista i przesuszona, pojawiają się na niej rozszerzone naczynia krwionośne oraz zmarszczki. Gruczoły łojowe starają się wyregulować poziom lipidów, co prowadzi do nadprodukcji sebum, a w konsekwencji do zmian trądzikowych.
Stres a stan zapalny skóry
W zdrowej skórze dochodzi do ekspresji różnych neuropeptydów, uwalnianych bezpośrednio z neuronów czuciowych oraz z komórek skóry, takich jak: keratynocyty, komórki śródbłonka w obrębie naczynia krwionośnego, fibroblasty. Neuropeptydy mogą być produkowane także przez komórki napływowe, pojawiające się w przebiegu zapalenia. Ścisła korelacja pomiędzy sekrecją neuropeptydów w trakcie epizodów stresu psychologicznego a rozwojem zapalenia w obrębie skóry skutkuje zaostrzeniem dermatoz, m.in. atopowego zapalenia skóry.
Co ma stres do AZS?
Przewlekły stres poprzez negatywny wpływ na homeostazę skóry ma związek z pogorszeniem i początkiem zaostrzeń AZS. U pacjentów dysfunkcja bariery może prowadzić do zwiększonej wrażliwości na alergeny i drobnoustroje, zwiększonej utraty wody oraz obniżonego progu świądu. Pod wpływem stresu, skóra staje się cieplejsza i bardziej sucha, co nasila procesy zapalne i reakcje immunologiczne.
Jak AZS wpływa na poziom stresu i samopoczucie?
Zmiany skórne, szczególnie na twarzy i odsłoniętych częściach ciała, powodują często kompleksy i frustrację. Nie bez znaczenia jest także świąd, często silny i uporczywy, uniemożliwiający koncentrację, uspokojenie się, przespanie nocy, co prowadzi do wyczerpania. Wreszcie- przewlekły charakter choroby, której końca nie da się przewidzieć, konieczność stosowania leków, opatrunków, czasami fototerapii- wszystko to sprawia, że życie „kręci się” wokół AZS. Przeprowadzone niedawno badania wykazały, że ponad 30% cierpiących na wyprysk atopowy boryka się z depresją i lękami.
Stres w atopii powoduje błędne koło: zmiany skórne wywołują stres, który z kolei zaostrza stany zapalne, tym samym powodując jeszcze większy dyskomfort i złe emocje. Dlatego w terapii AZS ważne jest, aby dbać nie tylko o zdrowie skóry, ale także i o higienę psychiczną. Potwierdzają to badania, które wykazały, że działania zmniejszające stres poprawiają nie tylko samopoczucie, ale także zmniejszają objawy skórne.
AZS a stres- podsumowanie
Stres stanowi współcześnie jedno z największych zagrożeń cywilizacyjnych. Przynajmniej 25% chorób skóry ma swoje podłoże w psychice. Przewlekły stres może powodować nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, zakłócać procesy gojenia się ran i zwiększać ryzyko wielu dermatoz. Oprócz terapii zmian zewnętrznych AZS, warto zatroszczyć się o organizm od wewnątrz, wybierając spośród różnorodnych technik relaksacyjnych tę, która przynosi największe ukojenie.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
