Nieprzyjemny zapach z ust fachowo nazywany jest halitozą. Jeśli zjawisko to występuje tylko przez krótki czas w ciągu dnia, np. po nocnym odpoczynku lub zjedzeniu mocno przyprawionej (np. czosnkiem) potrawy, nie ma powodów do obaw. Jednak w przypadku gdy problem przybiera charakter przewlekły i trudny do pozbycia się, warto zgłosić się do lekarza, gdyż może być to objaw różnych schorzeń.
Nieprzyjemny zapach z ust- jak powstaje?
W 90% przypadków przykry zapach z ust pochodzi wyłącznie z jamy ustnej. Powodują go przede wszystkim lotne związki siarki będące produktami metabolizmu obecnych tam bakterii. Bakterie te odpowiadają za rozkład substancji białkowych zawartych w ślinie, złuszczonym nabłonku i zalegających resztkach pokarmowych.
Halitoza- prawdziwa i rzekoma
Halitozę można podzielić na prawdziwą i rzekomą. Halitoza prawdziwa występuje wtedy, kiedy przykry zapach z ust jest obiektywnie wyczuwalny. Natomiast halitoza rzekoma ma miejsce wtedy, kiedy pacjent wyczuwa przykry zapach ze swoich ust, ale nie potwierdzają tego inne osoby (np. bliscy, lekarz) ani obiektywne badanie halimetrem. Istnieje nawet zjawisko halitofobii, kiedy osoba odczuwa nadmierny niepokój i lęk związane z przekonaniem o występowaniu przykrego zapachu z jego ust, mimo że w rzeczywistości zapach taki nie występuje.
Halitoza- fizjologiczna i patologiczna
Naturalna halitoza występuje po nocnym odpoczynku (zmniejszona produkcja śliny) lub zbyt długim okresie bez jedzenia i ustępuje po umyciu zębów, wypiciu płynu lub spożyciu posiłku. Fizjologiczna halitoza, utrzymująca się kilka godzin, może też być skutkiem palenia tytoniu, spożywania niektórych pokarmów (np. czosnek, cebula) i napojów (np. alkohol). Jednak nieprzyjemny zapach z ust może mieć też charakter patologiczny, będący objawem określonego stanu chorobowego. Halitoza tego typu nie ustępuje po umyciu zębów lub szybko nawraca i występuje niezależnie od pory dnia czy spożytego posiłku.
Przyczyny halitozy patologicznej:
1) W jamie ustnej lub gardle- najczęściej źródłem halitozy jest niedostateczna higiena jamy ustnej (w tym zaleganie resztek pokarmowych pod protezami, mostami lub aparatami ortodontycznymi). Również nieprzyjemny zapach z ust może wynikać z: nalotu na tylnej części języka, choroby przyzębia i dziąseł (np. zapalenie dziąseł, paradontoza), choroby zębów (np. otwarta zgorzel miazgi), choroby błony śluzowej jamy ustnej (owrzodzenia, które mogą mieć związek z chorobą refluksową przełyku). Możliwą przyczyną jest też zmniejszone wydzielanie śliny (np. polekowo), zapalenie migdałków czy ropień okołomigdałkowy.
2) W jamie nosowej- zapalenie zatok przynosowych lub ciało obce w przewodzie nosowym (szczególnie u dzieci).
3) W dolnych drogach oddechowych- np. rozstrzenie oskrzeli z zaleganiem ropy, nadkażenie grzybicze lub ropień płuca.
4) W przewodzie pokarmowym- uchyłki przełyku, achalazja, regurgitacja treści pokarmowej (np. w chorobie refluksowej przełyku).
5) Inne- np. w mocznicy zapach z ust przypomina amoniak; w niewydolność wątroby zapach kojarzony jest z zepsutymi jajkami czy rybami. W kwasicy ketonowej wyczuwalny jest natomiast zapach acetonu.
Nieprzyjemny zapach z ust- diagnostyka
Droga diagnostyczna w rozpoznaniu przyczyny omawianego objawu opiera się głównie na dokładnej relacji pacjenta. Ponadto lotne związki siarki w powietrzu wydechowym można wykryć za pomocą specjalnego urządzenia- halimetru. Lekarz na podstawie uzyskanych danych z wywiadu medycznego i badania przedmiotowego skieruje pacjenta do dalszej diagnostyki. W zależności od podejrzewanej etiologii, może to być diagnostyka laryngologiczna, stomatologiczna lub internistyczna.
Nieprzyjemny zapach z ust- jak go zniwelować?
Jeżeli lekarz uzna iż halitoza u danego pacjenta ma charakter fizjologiczny, warto wprowadzić kilka zmian dnia codziennego, aby zniwelować ten przykry problem.
Przede wszystkim należy poprawić higienę jamy ustnej. Zęby należy być starannie, po każdym posiłku. Warto dodatkowo używać nici dentystycznej, usuwać nalot z języka, płukać jamę ustną płynem zawierającym chlorheksydynę, chlorek cetylopirydyniowy (związki te mają działanie przeciwbakteryjne, przez co zmniejszają powstawanie lotnych związków siarki w jamie ustnej), dwutlenek chloru (utlenia lotne związki siarki i aminokwasy zawierające siarkę) lub cynk (jony cynku wiążą rodniki siarczkowe oraz hamują rozwój bakterii produkujących lotne związki siarki w jamie ustnej).
Pomocne może być również picie odpowiedniej ilości płynów, zaprzestanie palenia tytoniu oraz spożywania produktów mogących nasilać problem np. czosnku i cebuli. Można też sięgnąć po bezcukrową gumę miętową do żucia, co zwiększy produkcję śliny i odświeży oddech.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
