Bakteria Helicobacter pylori uznana jest za jedną z najbardziej rozpowszechnionych patogenów na świecie. Statystyki pokazują, iż nawet połowa ziemskiej populacji jest jej nosicielem! Zakażenie tą bakterią wiąże się z występowaniem różnych chorób przewodu pokarmowego, ale samo zakażenie nie jest jednoznaczne z wystąpieniem dolegliwości.
Co to jest Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori to bakteria o spiralnym kształcie, wyjątkowo dobrze przystosowane do życia w ludzkim żołądku. Posiada wić, umożliwiającą wnikanie w warstwę śluzu na nabłonku żołądka. Ten element budowy ułatwia również szybkie przemieszczanie się w różne rejony żołądka w poszukiwaniu bardziej przyjaznego do rozmnażania pH. Ponadto, bakterie te wytwarzają enzym ureazę, który rozkłada mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla. Proces ten neutralizuje kwaśne środowisko żołądka, co ułatwia bakterii stałe bytowanie w tym narządzie.
Jak dochodzi do zakażenia Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori najczęściej można zarazić się w dzieciństwie. Bakteria ta zagnieżdża się w żołądku, ale można ją również znaleźć na płytce nazębnej lub w kale. Dlatego drogi przenoszenia H. pylori dzielimy na oralno- oralną oraz oralno- fekalną.
Objawy zakażenia
U większości osób zakażenie H. pylori przebiega bezobjawowo. Jednak w ok. 15% przypadków może wywołać objawy dyspeptyczne, takie jak: zaburzenia wypróżniania, wzdęcia, ból brzucha, wymioty, zgaga, kwaśne odbijanie, uczucie pełności, osłabienie apetytu.
Jakie choroby może wywołać Helicobacter pylori?
Bakteria wytwarzając specyficzne toksyny, uszkadza błonę śluzową żołądka, co sprzyja rozwojowi wielu chorób. Większość chorych na wrzody żołądka lub zapalenie błony śluzowej żołądka jest nosicielem tej bakterii. Ponadto, H. Pylori jest czynnikiem ryzyka raka żołądka (u około 0,1% zakażonych) oraz chłoniaka MALT.
Diagnostyka Helicobacter pylori
Zakażenie bakterią można stwierdzić kilkoma metodami:
-testem ureazowym, w badaniu histopatologicznym (pod mikroskopem) lub w wyniku hodowli bakteryjnej. Materiałem do tych badań są wycinki z błony śluzowej okolicy przedodźwiernikowej żołądka pobrane podczas gastroskopii.
-Wykazanie obecności antygenu w stolcu lub we krwi (tu wynik może być dodatni zarówno w aktualnym, jak i przebytym zakażeniu). Są to tzw. metody serologiczne.
-Testem oddechowym- polega on na doustnym podaniu choremu mocznika znakowanego radioaktywnym izotopem węgla. Test wykorzystuje wspomniany fakt, iż Helicobacter pylori rozkłada mocznik do dwutlenku węgla (CO2) i amoniaku. Po ok. 20 minutach oznacza się zawartość znakowanego węgla w CO2 wydychanym przez chorego. Oddechowy test ureazowy jest szczególnie przydatny do szybkiego potwierdzenia skuteczności leczenia eradykacyjnego.
Co to znaczy eradykacja?
Eradykacją nazywa się leczenie przeciwbakteryjne skierowane przeciwko Helicobacter pylori. Polega ono na stosowaniu tzw. schematu leczenia przeciwbakteryjnego, czyli ma przyjmowaniu kilku leków przez określony czas. Wszystkie schematy obejmują stosowanie leku hamującego wydzielanie kwasu solnego w żołądku (stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej, IPP).
W Polsce zalecanym schematem leczenia pierwszego wyboru jest tzw. terapia poczwórna z bizmutem. Polega ona na 14- dniowym przyjmowaniu IPP, cytrynianu bizmutu oraz dwóch antybiotyków- standardowo metronidazolu i tetracykliny. W tym schemacie można stosować również amoksycylinę.
Jakie są wskazania do leczenia?
Zgodnie z obowiązującymi aktualnie wytycznymi, nie każde zakażenie H. pylori musi być bezwzględnie leczone. Istnieją ściśle określone wskazania do tej terapii: choroba wrzodowa żołądka/ dwunastnicy (aktywna, nieaktywna, powikłana); chłoniak MALT; zanikowe zapalenie żołądka, stan po resekcji żołądka z powodu raka; krewni 1. stopnia chorych na raka żołądka; dyspepsja niediagnozowana lub czynnościowa; długotrwałe leczenie inhibitorami pompy protonowej; planowane dłuższe leczenie NLPZ (niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi); pierwotna małopłytkowość immunologiczna; niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz niedobór witaminy B12.
Dodatkowym wskazaniem do eradykacji patogenu może być życzenie wyrażone przez pacjenta bez objawów chorobowych. Lekarz jest zobowiązany jednak do wcześniejszego szczegółowego przedstawienia mu możliwych korzyści leczenia przeciwbakteryjnego oraz możliwych powikłań wynikających z leczenia antybiotykami.
Podsumowanie
Helicobacter pylori to bardzo powszechnie występująca bakteria. W Polsce zakażonych jest, aż 80% dorosłych i 30% dzieci! Do zakażenia dochodzi najczęściej w dzieciństwie i zazwyczaj przebiega ono bezobjawowo. Czasem jednak możemy zaobserwować nawracające objawy ze strony układu pokarmowego. Mimo że, pozornie wyglądają niegroźne, nie należy ich lekceważyć. W razie nawrotów lub ich nasilenia należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Zakażenie H. Pylori wiąże się bowiem z ryzykiem rozwinięcia różnych chorób i przewlekłych dolegliwości.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
