W dzisiejszych czasach postępujące problemy z widzeniem pojawiają się w coraz wcześniejszym wieku. Jednymi z najpowszechniej występujących chorób oczu jest zaćma i jaskra. Choć są to dwie zupełnie różne choroby, łączy je ryzyko stopniowego pogorszenia widzenia, a w przypadku niepodjęcia leczenia- nawet jego utrata. Co warto wiedzieć w kwestii “jaskra a zaćma”? Jak je rozpoznać i w jaki sposób leczyć?
Czym jest jaskra?
Jaskra to grupa chorób, charakteryzujących się powolnym i początkowo bezobjawowym początkiem. W Polsce chorych na jaskrę jest ponad 800 tysięcy osób, a na całym świecie- prawie 70 milionów, przy czym zdecydowana większość to kobiety.
Przyczyną rozwijania się jaskry jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. W przedniej komorze oka krąży przejrzysta, wodnista ciecz, która zapewnia właściwe ciśnienie wewnątrz gałki. W przypadku jaskry przepływ tej cieczy zostaje zaburzony, a ciśnienie w oku stopniowo wzrasta, uszkadzając w ten sposób nerw wzrokowy. Stan ten określany jest jako neuropatia jaskrowa. W wyniku stopniowej degradacji nerwu wzrokowego pojawiają się postępujące ubytki w polu widzenia. W efekcie, do mózgu przekazywany jest coraz bardziej wybrakowany obraz, który w skrajnych przypadkach może zaniknąć zupełnie.
Czynniki predysponujące do powstania jaskry
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) umieściła jaskrę na liście chorób cywilizacyjnych, czyli takich, które powstały wraz z rozwojem cywilizacji i zmiany trybu życia społeczeństwa. Na rozwój jaskry szczególnie narażeni są: osoby po 40 roku życia; chorzy na cukrzycę; mający schorzenia sercowo- naczyniowe (w tym nadciśnienie tętnicze) i zaburzenia krążenia obwodowego; pacjenci z uciążliwymi migrenami. Również osoby, u których jaskra występowała w rodzinie, mają wyższe ryzyko wystąpienia tej choroby. Co ważne, udowodnionym czynnikiem rozwoju jaskry jest również silny, przewlekły stres oraz stosowanie niektórych leków (np. kortykosteroidów).
Czym jest zaćma?
Według Światowej Organizacji Zdrowia zaćma jest główną przyczyną upośledzenia wzroku na świcie. W badaniach przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wykazano, że prawie u 40% mężczyzn i u około 45% kobiet po 74. roku życia stwierdzano zaćmę pogarszającą ostrość wzroku.
Zaćma, nazywana inaczej kataraktą, to zmętnienie soczewki utrudniające dostęp promieni światła do siatkówki. Charakteryzuje się zmniejszeniem przezierności soczewki powodującym obniżenie ostrości widzenia. Najczęściej spotykana jest tzw. zaćma starcza, dotycząca osób dojrzałych i starszych. Wyróżniamy również zaćmę wrodzoną (przebycie przez matkę w ciąży chorób zakaźnych, np. różyczki), metaboliczną (w cukrzycy) i toksyczną (stosowanie steroidów).
Jaskra a zaćma- najczęstsze objawy
Nadal panuje błędne przekonanie, że pogarszanie się ostrości wzroku lub rozmyty obraz widzenia, to naturalne objawy procesu starzenia, które nie powinny nas specjalnie niepokoić. W efekcie, kierowani tym przekonaniem, ignorujemy początkowe objawy zwiastujące poważne choroby oczu. Choć schorzenia struktur narządu wzroku rozwijają się bardzo powoli i na wczesnych etapach objawy są subtelne, to ich wczesna diagnostyka i podjęcie leczenie są bardzo ważne.
Do najczęstszych objawów zaćmy zalicza się:
-postępująca utrata ostrości widzenia,
-blednięcie lub całkowita biel źrenicy,
-problemy w skupieniu wzroku,
-trudność w ocenie odległości,
-dwojenie się obrazu podczas patrzenia jednym okiem.
Zupełnie inaczej prezentują się objawy jaskry, do których zaliczają się:
-ciemne plamy wokół pola widzenia,
-światłowstręt,
-częste bóle oczu i głowy,
-przewlekłe łzawienie oczu,
-trudności z widzeniem po zmroku.
Zaćma a jaskra- diagnostyka
W obu przypadkach, wizyta u specjalisty okulistyki jest absolutnie niezbędna do postawienia prawidłowej diagnozy. Wymagane badanie polega na analizie mętności soczewki i skontrolowaniu dna oka i tarczy wzrokowej oraz skontrolowaniu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Do tego niezbędne będzie również badanie polegające na ocenie pola widzenia.
Zaćma a jaskra- leczenie
Zaćmę leczy się operacyjnie. Stosowane są wprawdzie różne rodzaje kropli, których zadaniem jest spowolnienie mętnienia soczewki, jednak ich skuteczność nie została dobrze udokumentowana w żadnych prawidłowo zaplanowanych badaniach naukowych. Nowoczesne leczenie operacyjne zaćmy polega na usunięciu jej za pomocą ultradźwiękowej końcówki (tzw. fakoemulsyfikacja) i wszczepieniu sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej.
Jaskra natomiast jest chorobą nieuleczalną, dlatego jej leczenie trwa do końca życia i jest tym skuteczniejsze, im wcześniej choroba zostanie wykryta. Początkowo można ją opanowywać za pomocą środków farmakologicznych i/lub zabiegami laserowymi. Najczęściej stosowanym, skutecznym zabiegiem przeciwjaskrowym jest trabekulektomia. Zabieg polega na stworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej przez chirurgiczne wykonanie przetoki w tkankach oka.
Nieleczona zaćma a ryzyko ataku jaskry
Jak się okazuje, dwie omawiane choroby mogą współistnieć jednocześnie i mieć wpływ na swój przebieg. Dlaczego?
Postępującemu mętnieniu soczewki, w przebiegu zaćmy, towarzyszą zmiany w jej strukturze. Z elastycznej, miękkiej i cienkiej staje się ona sztywna, twarda i gruba. Zwiększając swoją objętość w oku, powoduje ucisk naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i może przyczynić się do ataku jaskry.
Usługi oferowane przez Medicept:
- recepta online – po konsultacji z lekarzem może być wystawiona na leki stałe i doraźne, czy też antykoncepcyjne,
- teleporada lekarska – dzięki niej można otrzymać skierowanie na dalsze badania, receptę na leki, czy też e-zwolnienie, jeżeli lekarz uzna, że pacjent nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych.
